Veri görselleştirme dünyasında sıkça duyduğumuz iki kavram: dashboard ve rapor. Her ne kadar birbirinin yerine kullanılsa da bu iki kavram, aslında oldukça farklı amaçlara hizmet eder. Eğer veri analiziyle uğraşıyorsanız, bu farkları bilmek hem doğru araçları seçmenizi sağlar hem de daha etkili iletişim kurmanıza yardımcı olur.
Bu yazıda dashboard ve rapor kavramlarını tanımlayacak, ardından farklarını detaylı şekilde açıklayacağız.
Dilerseniz, önceki yazımız olan Power BI Rapor Tasarımında Kullanıcı Merkezli Yaklaşım yazımıza da göz atabilirsiniz. O yazıda, özellikle kullanıcı deneyimi açısından raporların nasıl kurgulanması gerektiğine odaklanıyoruz.
Dashboard Nedir?
Dashboard, genellikle karar vericilere hızlı içgörü sunmak amacıyla hazırlanmış, görsel öğelerle zenginleştirilmiş özet panellerdir. Dashboard’lar:
- Özet bilgileri içerir.
- Farklı raporlardan gelen metrikleri tek sayfada toplar.
- Gerçek zamanlı ya da anlık verilerle çalışır.
- Genellikle grafikler, kartlar ve göstergelerden oluşur.
- Stratejik veya operasyonel seviyede bilgi sunar.
- Genellikle kullanıcı etkileşimi (filtreleme, drill-through gibi) bulundurmaz.
Dashboard Örneği:
Aşağıdaki, Power BI dahsboard örneğine bir göz atalım. fırsat ve gelir bilgilerini içeren özet bilgiler tek tabloda toplanıyor.
Rapor Nedir?
Rapor ise daha detaylı veri analizini amaçlayan, genellikle sayfalar içeren dokümanlardır.
Raporlar:
- Belirli bir konuyu derinlemesine ele alır.
- Detaylı tablolar, açıklamalar ve görseller barındırır.
- Genellikle belirli bir dönem ya da konu hakkında bilgi verir.
- Sunum veya dökümantasyon amacıyla hazırlanır.
- Anlamlandırma ve neden-sonuç ilişkileri kurmaya yöneliktir.
Rapor Örneği:
Örnekte Power BI’da oluşturulmuş, hayali Contoso şirketine ilişkin rapor yer almakta.
Raporun solunda yer alan şeritte, rapor sayfası seçimi için ikonlar yer alıyor. Satışlar sayfası (sepet ikonu) seçili. Görseller alanında ise seçili satışlar (Sales) sekmesine ilişkin bilgiler yer alıyor. Yine aynı sayfada, geri dönüşlerin görüntülenebilmesi (return) için bir seçenek de bulunmakta.
Dashboard ve Rapor Arasındaki Farklar
Aşağıdaki tabloda bu iki kavramın temel farklarını özetledik:
| Özellik | Dashboard | Rapor |
|---|---|---|
| Amaç | Anlık durumu hızlıca özetlemek | Detaylı analiz ve veri incelemesi |
| Sunum Formatı | Tek sayfa, özet görsel ağırlıklı | Çok sayfalı, açıklayıcı |
| Kapsam | Geniş ve yüzeysel | Derinlemesine ve odaklı |
| Kullanıcı Kitlesi | Üst yönetim (C-Level, Direktörler) | Analistler, danışmanlar, uzmanlar, konuya derinlemesine bakan ekipler |
| Tasarım | Grafik, KPI kartları, göstergeler | Tablo, matrix, metin açıklamaları, grafikler |
| Zaman Boyutu | Gerçek zamanlı veya yakın zamanlı | Belirli bir tarih aralığına odaklı |
| Etkileşim | Yok ya da çok sınırlı | Çok detaylı filtreleme ve drill-trough |
| Veri Kaynakları | Birden fazla rapor ve/veya semantik model | Tek semantik model |
Sonuç: Neyi, Ne Zaman Kullanmalı?
Dashboard ve raporlar, birbirini tamamlayan araçlardır. Stratejik seviyede yöneticilerin hızlı kararlar alması için dashboard’lar idealdir. Öte yandan, karmaşık problemlerin analizinde ya da periyodik değerlendirmelerde detaylı raporlar devreye girer.
Burada yapılan ayrım, mutlak bir sınır koymaz. Detaya inmek isteyen bir C-level yönetici de olabilir; ya da bir dashboard üzerinden operasyon yöneten bir birim yöneticisi de… Önemli olan, sunulan verinin amaca uygun biçimde kurgulanmasıdır.
İlgili Diğer Yazılar
Aşağıdaki içerikler, raporlama sistemlerine farklı açılardan bakmanızı sağlayabilir: